მაიკო გოგოლაური, 48 წლის, რუსთავი
შვილის ჯანმრთელობის პრობლემები
,,ჩემი შვილი სრულიად ჯანმრთელი დაიბადა, მაგრამ ოთხი თვისას მენინგოენცეფალიტი დაემართა. ექიმმა როგორც განმიმარტა, ამ დიაგნოზით ასი ბავშვიდან ორი შეიძლება გადარჩეს. ნინიკოს ჰქონდა მენინგოენცეფალიტის ურთულესი ფორმა. რუსთავის ინფექციურ საავადმყოფოში ვერ დასვეს სწორი დიაგნოზი და აპარატზე შეერთებულ ბავშვს ერთი თვე ფილტვების ანთებასა და კუჭ-ნაწლავზე მკურნალობდნენ.
საქართველოში ექიმები არასოდეს გვაძლევდნენ იმის იმედს, რომ ჩემი შვილი კარგად იქნებოდა, პირიქით. ასეთი მომენტიც იყო, რომ ნინოს მასაჟის დროს მენჯი ისე ამოუგდეს, ვერ გაიგეს. ამოვარდნის შედეგად, ბავშვს კრუნჩხვა განუვითარდა, დიაგნოზად კი ჩაუწერეს, რომ მასაჟები გადატვირთული გრაფიკით უტარდებოდა. ფეხის ამოვარდნა აღმოვაჩინეთ ძალიან გვიან, რამდენიმე წლის შემდეგ. ვხედავდით, რომ საქართველოში ჩვენი შვილი უკან-უკან მიდიოდა. ჰემოგლობინიც მუდმივად ნორმაზე დაბალი ჰქონდა, კვირაში ორჯერ მაინც მიწევდა სასწრაფოს გამოძახება და კლინიკაში მისი გადაყვანა.
საქართველოში, ვიდრე წავიდოდით, ძალიან დატანჯული ვიყავი, მიწევდა კაბინეტიდან კაბინეტში სიარული, ალბათ, შევარდნაძის დროიდან დავდივარ ჯანდაცვის სამინისტროში განცხადებებით. სულ დახმარებას ვითხოვდი ნინოსთვის. რუსთავის მერიაშიც დავდიოდი ბავშვით ხელში, მაგრამ ავსტრიაში წასვლამდე, არასოდეს მახსოვს მთავრობისგან რაიმე დახმარება. სულ ჩემი ფინანსებით ვიყავი. ჩემს შვილს არასოდეს ჰქონდა ორთოპედიული ფეხსაცმელი, ძალიან ძვირი ღირდა იმ პერიოდში და მე ვერ ვწვდებოდი. არ მქონდა ჩემი შშმ შვილისთვის ეტლი, ეს ეტლი ავსტრიამ მომცა. ძალიან ბევრი ისეთი რაღაც მომცა ავსტრიამ, რაც საქართველოში არასოდეს მიმიღია. ფინანსურადაც ძალიან რთული მდგომარეობა გვქონდა საქართველოში. ჩემი მეუღლე 24 საათი მუშაობდა, მაგრამ მხოლოდ საარსებო მინიმუმისთვის გვყოფნიდა.”
ავსტრიაში წასვლა
საქართველოს დატოვების მთავარი მიზეზი ჩვენი შვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობა გახდა. 2017 წელს ოჯახმა ვიზები გავაკეთეთ და ლტოლვილებად ჩავბარდით ავსტრიაში. თავშესაფარი მოგვცეს და დავიწყეთ ნინოს ნაბიჯ-ნაბიჯ მკურნალობა. პირველი ფეხის ოპერაციაც ავსტრიაში ჩაუტარდა.
ავსტრიაში მხოლოდ ერთ ადგილას მომიწია მისვლა, იქ ყველაფერი გამიწერეს, სად უნდა მეტარებინა ნინო. მე არ მიწევდა ოთახიდან ოთახში სიარული ჩემი შვილისთვის სერვისის მისაღებად. ჩვენ თუ ვერ მიგვყავდა კლინიკაში, თერაპიის ექიმი თვითონ მოდიოდა, სვამდა ეტლში ჩემს შვილს და მიჰყავდა თერაპიაზე. ბედნიერი დედა ვიყავი იმ გაგებით, რომ იქ ნინოსთან ერთად როდესაც გავდიოდი, ყველა თბილად გვესალმებოდა და გვესაუბრებოდა, თავი სახლში მეგონა. საქართველოში ემოციურადაც ძალიან მიჭირდა. ბევრ უხერხულ შეკითხვას მისვამდნენ, მაგალითად, რატომ მეჭირა ხელში 20 წლის გოგო. ამის გამო ძალიან დაკომპლექსებული ვიყავი. გარეთ გასვლა აღარ მინდოდა.
ავსტრიაში როგორც კი ჩავედით, ქალი მოგვიყვანეს, რომელიც უფასოდ გვეხმარებოდა. მაგალითად, თუ ექიმთან ვიზიტი მქონდა ან სხვა საქმეებზე მივდიოდით, ეს ქალი რჩებოდა ნინოსთან მთელი დღის განმავლობაში, რამდენი საათიც ჩვენ დაგვჭირდებოდა. ეს ადამიანი აბსოლუტურად ყველაფერს უკეთებდა ნინოს – აჭმევდა, აცმევდა, ,,პამპერსს” უცვლიდა და ა.შ.”
კიბო და დეპორტაცია
,,ჩემი მეუღლის დაჟინებული მოთხოვნით, ონკოლოგთან მივედი გასასინჯად. ექიმმა სასწრაფოდ გამწერა ზალცბურგის ცენტრალურ საავადმყოფოში, სადაც ორი თვის განმავლობაში მიტარდებოდა ბიოფსია და ყველანაირი გამოკვლევა. ოპერაციაც მალევე გაკეთდა და დადასტურდა მკერდის კიბო. მიკეთებდნენ ყველაფერს – ქიმიოთერაპიებს, სხივურ თერაპიას თუ მედიკამენტურ მკურნალობას. ხუთი წელი ვიყავი ჰორმონალურ თერაპიაზე, შემდგომ დამენიშნა მუცელში ნემსი, რომელსაც 5 წლის განმავლობაში მიკეთებდნენ. მხოლოდ ეს ნემსი დაჯდა 250 000 ევრო. თან, ტაქსი მემსახურებოდა და ჩემი წასვლა-წამოსვლა, ჯამში, 10 500 ევრო გამოვიდა. გარდა ამისა, საკმაოდ ძვირადღირებულ მედიკამენტებს მიკეთდებდნენ და ეს ყველაფერი დაფინანსებული იყო ავსტრიის ჯანდაცვის მიერ. მე ერთი ცენტი არ გადამიხდია. არ ვიცი, კიდევ რომელ ერთზე ვთქვა. ჩვენმა მინისტრმა კი განაცხადა, რომ ჩვენ ავსტრიისნაირი ქვეყანა ვერ გავხდებით.
მკურნალობიდან ოთხი წლის თავზე მეორედ აღმომაჩნდა კიბო. უკვე საშვილოსნოზე, რომელიც მეორე სტადიაში იყო. ისევ მომიწია საავადმყოფოში შვიდი ურთულესი კვირის გატარება. ამაზეც ჩამიტარდა უფასოდ ქიმიო და სხივური თერაპიები. არ მქონდა კარგი ანალიზები და დიდხანს თავს ძალიან სუსტად ვგრძნობდი.
2024 წლის თებერვალში, სწორედ იმ პერიოდში, როცა ცოტა უკეთ ვიგრძენი თავი, მოხდა ჩვენი ოჯახის დეპორტაცია. სასამართლო პროცესზე საქართველოს მთავრობის მიერ მიწოდებული დოკუმენტები დაგვილაგეს, სადაც პუნქტებად იყო მითითებული, რომ იმავენაირად მიმკურნალებდნენ საქართველოში და იმავეს გამიკეთებდნენ, რასაც ავსტრიაში. მხოლოდ ეს დოკუმენტები იყო ჩვენი დეპორტაციის საფუძველი. სასამართლოს ვუხსნიდით, რომ იქ რაც ეწერა, ტყუილი იყო. მოსამართლემ ზუსტად ამ სიტყვებით გვითხრა – „მე მჯერა თქვენი, მაგრამ საქართველოს მთავრობა ითხოვს, რომ აქედან გაგიშვათ და არ მაქვს უფლება, თქვენი მთავრობის მოთხოვნა არ გავითვალისწინო.” ვერც ჩვენი შშმ შვილის მდგომარეობამ შეცვალა რამე, რადგან საქართველოს მიერ მოწოდებულ დოკუმენტებში ასევე ეწერა, რომ ნინოსნაირი ადამიანებისთვის ძალიან მაგარი სარეაბილიტაციო ცენტრი გააკეთეს. ეს ცენტრი არის თელავში, ჩვენ რუსთავში ვცხოვრობთ და ხომ წარმოგიდგენიათ, რუსთავიდან თელავში რომ უნდა ვატარო ჩემი ეტლით მოსარგებლე შვილი?! ჩვენ შემდეგაც ძალიან ბევრი პაციენტი გამოუშვეს ავსტრიიდან, გერმანიიდან, ესპანეთიდან და ა.შ.
უკვე შვიდი თვეა, საქართველოში ჩამოვედით და დღემდე ავსტრია გვიწევს ყველანაირ დახმარებას, მათ შორის, ფინანსურს, და არა საქართველოს მთავრობა. ისევ ავსტრია ცდილობს, რომ ყველანაირად დაგვეხმაროს და უკან დაგვაბრუნოს. საქართველოში ჩამოსვლიდან 4 დღეში ავსტრიიდან ჩამოვიდა ჩემი შვილის სკოლის დირექტორი, ქალბატონი კარინი. მას უნდოდა, ენახა, რა პირობებში ვიყავით და გვეხმარებოდა თუ არა ვინმე. გაოგნებული წავიდა აქედან, საქართველოს ხელისუფლებას ასეთი ოჯახები ფეხებზე ჰკიდიაო. ახლა გვეხმარება, რომ საკუთარი მთავრობა დაარწმუნოს, რომ უკან დაგვაბრუნონ.
ჩვენი საქმე სასამართლოშია, ადვოკატთან ყოველდღიური კონტაქტი მაქვს და ყველა დოკუმენტს ვაწვდი. მივწერე კიდევაც, რომ ჩვენ მოტყუებით ჩამოგვიყვანეს საქართველოში და არ არის ისე, როგორადაც მთავრობა წარმოაჩენს ჩვენს ქვეყანას. მეც მინდა, რომ მართლა იყოს ჩვენს ქვეყანაში ყველაფერი. არავის უხარია, რომ წახვიდე, დატოვო შენი ქვეყანა და ემიგრანტი გახდე. ვის უხარია, რომ მოშორდე შენი ოჯახის წევრებს, დედმამიშვილებს?! რა თქმა უნდა, არავის. მეც იძულებული გავხდი, რომ სხვაგან წავსულიყავი.”
დეპორტაციის შემდეგ
,,რასაც ჩვენი მთავრობა აკეთებს, ეს არის დიდი სიბოროტე პაციენტების მიმართ. ჯერ უნდა შეუქმნა ისეთი ჯანდაცვა და გარემო პაციენტებს, როგორიც, ვთქვათ, ევროპაში გვქონდა და მერე დააბრუნო ქვეყანაში.
უამრავი პრობლემა აქვს ჯანდაცვის სისტემას. მაგალითად, 25 000-ლარიანი ლიმიტი, რომელიც მთავრობას აქვს დაწესებული ონკოპაციენტების მკურნალობისთვის, არანაირად არ არის საკმარისი. ყველა პაციენტს უტარდება სხვადასხვა სახის მკურნალობა – შეიძლება, ერთმა 25 000 ლარზე მეტი დახარჯოს, მეორეს მხოლოდ 6000 ლარი დასჭირდეს. ამიტომ, მკურნალობაც და თანხებიც მორგებული უნდა იყოს თითოეულ პაციენტზე. ასევე, მედიკამენტებს შავ ბაზარზე კი არ უნდა ყიდულობდნენ პაციენტები, ადგილზე უნდა ხვდებოდეთ. ავსტრიაში, მაგალითად, ოჯახის ექიმი მაძლევდა რეცეპტს, მივდიოდი აფთიაქში და უფასოდ ვიღებდი ყველა იმ მედიკამენტს, რომელიც მჭირდებოდა. აქ, შავ ბაზარზე, ზოგ პაციენტს 5000 ლარის გადახდა უწევს, ზოგს – 8000-ის. მარტო თანხების ჩარიცხვა არაფერს უშველის, თუ ეს ხარვეზებიც არ გამოსწორდება და ის მედიკამენტები არ იქნება მობილიზებული, რომლებიც პაციენტებს სჭირდებათ. ონკოპაციენტებთან ერთად აქციებზეც ვიარე. ვნახე, რა მდგომარეობაა, როგორ უჭირთ წამლების მოძიება და კოლოსალური თანხების გადახდა. ტელევიზორში მოვისმინე, რომ თურმე დიდი თანხები იხარჯება ონკოპაციენტებისთვის. კი, მაგრამ ვის ხმარდება ეს თანხები?
პირადადაც შევხვდი ჯანდაცვის მინისტრს, გადავაგზავნე იმ მედიკამენტების სია, რომლებიც მჭირდებოდა, მაგრამ არანაირი დახმარება არ გაუწევიათ. წამალი რომ წამალია, ის არ მოუწვდია სამინისტროს. იციან ჩემი მდგომარეობა და არავის უკითხავს, ჩვენი მოთხოვნით რომ გამოგიშვეს, როგორ ხარ, როგორ არის შენი შვილიო. სექტემბერში მიწევდა კვლევების ჩატარება და ექიმთან მისვლა, მაგრამ ვერ წავედი ფინანსების გამო. ამ თვეშიც არ ვიცი, წავალ თუ არ წავალ. ყოველ სამ თვეში ერთხელ მიწევს კონტროლზე მისვლა და ეს რომ დავათვლევინე, 1800 ლარი ჯდებოდა. სახელმწიფომ თუ არ დააფინანსა, საიდან მოვიტან ამ თანხას? ჩემი მედიკამენტები არცერთ სააფთიაქო ქსელში არ არის. ისევ ავსტრიიდან მითხრეს, ჩვენ გამოგიგზავნითო, მაგრამ ამ შემთხვევაში ჩემი ქვეყანა რას მიკეთებს და რისთვის დამაბრუნა?! სამინისტროსგან აღარაფერს ველით.
,,ევროპას” გაიძახიან და რამეში დაემსგავსონ მათ. სულ მინიმუმ, ევროპისნაირი საპენსიო ფონდი უნდა ჰქონდეთ ან მოვლის პროგრამა. მაგალითად, მე მჭირდება 24-საათიანი დახმარება იმიტომ, რომ მე თავად ონკოპაციენტი ვარ, აქეთ მჭირდება მოვლა. ამის გამო, ჩემი მეუღლის მხრებზეა ყველაფერი სახლში და ვერც მუშაობს იმის გამო, რომ ჩვენ გვჭირდება ყურადღება.
წარმოიდგინეთ, მეცხრე სართულზე ვცხოვრობთ რუსთავში. ნინოს დამოუკიდებლად არაფრის გაკეთება არ შეუძლია, არც გადაადგილება. მისი ეტლი ჩვენს ლიფტში ვერ ეტევა და დაბლა თითქმის ვერ ჩაგვყავს. ლიფტი ძალიან ხშირად იჭედება და თუ რამენაირად ჩავედით, მერე ჩემს მეუღლეს უწევს ოცდარვა წლის გოგოს მხარზე გადაკიდებული ამოყვანა. ავსტრიაში დიდ ეზოიან, ორსართულიან კორპუსში ვცხოვრობდით და ნინო დღის უმეტეს ნაწილს ეზოში ატარებდა. აქ მეცხრე სართულზეა გამოკეტილი და თავისთავად დაითრგუნა. გარდა ამისა, თერაპიები, რაც იქ უტარდებოდა, აქ აღარ აქვს. ასევე, ნინოს რვა ოპერაცია იყო გეგმაში, რომელიც საქართველოში არ ტარდება. ავსტრიაში 99%-იანი გარანტია მოგვცეს, რომ ნინო ამ ოპერაციების მერე ფეხზე დადგება. მხოლოდ ამის გამოც კი მიღირს უკან დაბრუნება. მას ფეხზე არასოდეს გაუვლია და ძალიან მინდა ვნახო, როგორ დგება.
გარდა ამისა, მე მყავს მესამე შვილიც, 10 წლის ანდრია, რომელიც ორი წლის ასაკში წავიყვანე ავსტრიაში. იქ დადიოდა სკოლაში, ფეხბურთზე და ძალიან კარგად იყო ინტეგრირებული. ფაქტობრივად, ამ ბავშვსაც დაუნგრიეს მომავალი. ჩამოყვანის დღიდან ანდრია დიდ სტრესშია, ავსტრიაში უნდა დაბრუნება, რადგან მას იქ ჰყავს მეგობრები და იქ აქვს ბევრი სხვა რამე. ბავშვი ჯერ კიდევ იმ სკოლაში ირიცხება და მუდმივ კონტაქტზეა მისი სკოლის დირექტორი, ქალბატონი კარი. ანდრიას იქიდან უამრავ საჩუქარს უგზავნიან და ნაწილობრივ, ფინანსურადაც გვეხმარებიან. ისევ ავსტრია გვიკეთებს ყველაფერს, რაც შეუძლია. ველოდებით სასამართლოს გადაწყვეტილებას, რომ უკან დავბრუნდეთ.”
ავტორი: იდა ბახტურიძე
ფოტო: სოფო აფციაური